Τι είναι οι ΣΑΕΚ και πώς διαφέρουν από τα ΙΕΚ;

Μάθετε τι είναι οι ΣΑΕΚ (Σχολές Ανώτερης Επαγγελματικής Κατάρτισης) και πώς διαφοροποιούνται από τα ΙΕΚ.

Οι Σχολές Ανώτερης Επαγγελματικής Κατάρτισης (ΣΑΕΚ) αποτελούν τη νεότερη εξέλιξη στην επαγγελματική κατάρτιση στην Ελλάδα, αντικαθιστώντας ουσιαστικά τα γνωστά ΙΕΚ. Πρόκειται για φορείς μεταδευτεροβάθμιας εκπαίδευσης που παρέχουν αρχική επαγγελματική κατάρτιση σε απόφοιτους λυκείου, με στόχο να τους εξοπλίσουν με πρακτικές δεξιότητες και εξειδικευμένη γνώση σε σύγχρονα επαγγέλματα. Σύμφωνα με τον επίσημο ορισμό, οι ΣΑΕΚ σκοπό έχουν την παροχή υπηρεσιών αρχικής επαγγελματικής κατάρτισης προς κατόχους απολυτηρίου λυκείου. Με απλά λόγια, είναι σχολές που δέχονται νέους και νέες μετά το λύκειο και τους προετοιμάζουν άμεσα για το επάγγελμα της επιλογής τους, προσφέροντας δίπλωμα επαγγελματικής ειδικότητας επιπέδου 5 (μετά από εξετάσεις πιστοποίησης).

Παρακάτω, θα δούμε πώς έγινε η μετάβαση από τα ΙΕΚ στα ΣΑΕΚ, τι προβλέπει το νέο νομοθετικό πλαίσιο και γιατί αποφασίστηκε αυτή η αλλαγή.

Η μετάβαση από τα ΙΕΚ στις ΣΑΕΚ.

Η αλλαγή από τα ΙΕΚ σε ΣΑΕΚ δεν ήταν τυχαία, αλλά προέκυψε μέσα από μια στοχευμένη εκπαιδευτική μεταρρύθμιση που ολοκληρώθηκε στις αρχές του 2024. Συγκεκριμένα, στις 18 Ιανουαρίου 2024 ψηφίστηκε από τη Βουλή ο νόμος 5082/2024 του Υπουργείου Παιδείας με τίτλο «Ενίσχυση του Εθνικού Συστήματος Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης». Με το νομοσχέδιο αυτό, αποφασίστηκε η αναβάθμιση και μετονομασία των ΙΕΚ σε Σχολές Ανώτερης Επαγγελματικής Κατάρτισης (ΣΑΕΚ) .

Τι προέβλεψε ο νέος νόμος;

Μετονομασία & Αναβάθμιση ΙΕΚ: Όλα τα Ινστιτούτα Επαγγελματικής Κατάρτισης (δημόσια και ιδιωτικά) αναβαθμίστηκαν και απέκτησαν τη νέα ονομασία ΣΑΕΚ. Στόχος ήταν οι νέες αυτές σχολές να αποκτήσουν έναν πιο διευρυμένο ρόλο στη διασύνδεση των σπουδαστών και αποφοίτων με την αγορά εργασίας. Με άλλα λόγια, η πολιτεία θέλησε να ενισχύσει τον επαγγελματικό χαρακτήρα της κατάρτισης, κάνοντας τις ΣΑΕΚ μία πιο αποτελεσματική «γέφυρα» προς την απασχόληση.
Νέοι Οδηγοί Κατάρτισης: Στις ΣΑΕΚ ενσωματώθηκαν 130 νέοι Οδηγοί Κατάρτισης, δηλαδή νέα προγράμματα σπουδών, ενημερωμένα στις ανάγκες της σύγχρονης οικονομίας. Αυτό σημαίνει ότι τα εκπαιδευτικά προγράμματα εκσυγχρονίστηκαν με ειδικότητες αιχμής και σύγχρονα αντικείμενα, ώστε οι απόφοιτοι να έχουν δεξιότητες που ζητά η αγορά.
Δημιουργία Κέντρων ΕΕΚ (ΚΕΕΚ): Παράλληλα, ο νόμος προέβλεψε τη δημιουργία περίπου 60 Κέντρων Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης (ΚΕΕΚ) σε όλη την Ελλάδα. Σε κάθε ΚΕΕΚ θα συνυπάρχουν δομές όπως Επαγγελματικά Λύκεια (ΕΠΑΛ), Εργαστηριακά Κέντρα και Σχολές Κατάρτισης (ΣΑΕΚ), δημιουργώντας εκπαιδευτικά «campus» όπου όλες οι μορφές επαγγελματικής εκπαίδευσης συνεργάζονται. Αυτή η συνέργεια αποσκοπεί στην καλύτερη σύνδεση της εκπαίδευσης με την τοπική οικονομία και τις επιχειρήσεις.
Γραφεία Σταδιοδρομίας (ΓΕΑΣ): Σε αυτά τα νέα κέντρα, ιδρύονται Γραφεία Επαγγελματικής Ανάπτυξης & Σταδιοδρομίας που θα παρέχουν εξατομικευμένη συμβουλευτική, θα μελετούν τα στατιστικά δεδομένα απασχόλησης και θα φροντίζουν για την κάλυψη επαγγελματικών αναγκών των σπουδαστών. Με τις υπηρεσίες αυτές, οι μαθητευόμενοι θα ενημερώνονται για τις προοπτικές των ειδικοτήτων τους και θα διευκολύνεται η μετάβασή τους στην αγορά εργασίας.

Γιατί έγινε η αλλαγή από τα ΙΕΚ στα ΣΑΕΚ;

Υπήρχαν συγκεκριμένοι λόγοι που οδήγησαν στη μετάβαση αυτή, και εντάσσονται στη γενικότερη προσπάθεια αναβάθμισης της επαγγελματικής εκπαίδευσης στην Ελλάδα:

Αναβάθμιση ποιότητας και εικόνας: Τα ΙΕΚ λειτουργούσαν από τη δεκαετία του 1990 ως βασικός πυλώνας επαγγελματικής κατάρτισης. Ωστόσο, συχνά θεωρούνταν ως «δεύτερη επιλογή» σε σχέση με την πανεπιστημιακή εκπαίδευση. Με τη μετονομασία και αναβάθμιση σε ΣΑΕΚ, το κράτος επιδιώκει να καταστήσει την επαγγελματική κατάρτιση «πρώτη και αξιόπιστη επιλογή» για τους νέους, καταρρίπτοντας την όποια παλιά προκατάληψη. Ο ίδιος ο τίτλος «Σχολές Ανώτερης Επαγγελματικής Κατάρτισης» υποδηλώνει ένα ανώτερο επίπεδο σπουδών, δίνοντας έμφαση στο ότι αυτές οι σπουδές είναι μεταδευτεροβάθμιες και υψηλής ποιότητας.
Σύνδεση με αγορά εργασίας: Η ανεργία των νέων και η αναντιστοιχία δεξιοτήτων ήταν κρίσιμα προβλήματα. Η αλλαγή ήρθε για να γεφυρώσει το χάσμα μεταξύ εκπαίδευσης και αγοράς εργασίας. Οι ΣΑΕΚ σχεδιάστηκαν ώστε να συνεργάζονται πιο στενά με εργοδότες και κλάδους, εξ ου και η δημιουργία των ΚΕΕΚ και ΓΕΑΣ. Έτσι, η κατάρτιση γίνεται πιο στοχευμένη στις πραγματικές ανάγκες της οικονομίας, βοηθώντας τους αποφοίτους να βρουν δουλειά πιο εύκολα.
Εκσυγχρονισμός ειδικοτήτων: Ο τεχνολογικός και οικονομικός μετασχηματισμός δημιούργησε νέα επαγγέλματα και ζήτηση για εξειδικευμένες δεξιότητες (π.χ. στην πληροφορική, τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, την υγεία, τον τουρισμό). Τα ΙΕΚ έπρεπε να εκσυγχρονιστούν για να συμβαδίσουν. Με τις ΣΑΕΚ εισήχθησαν δεκάδες νέες ειδικότητες αιχμής, ώστε οι σπουδαστές να μπορούν να εκπαιδευτούν σε τομείς αιχμής με άμεση επαγγελματική αποκατάσταση.
Εναρμόνιση με ευρωπαϊκές πρακτικές: Σε πολλές χώρες της ΕΕ υπάρχουν αντίστοιχες δομές «ανώτερης» επαγγελματικής εκπαίδευσης (π.χ. επαγγελματικές ανώτερες σχολές ή κολέγια διετούς φοίτησης). Η Ελλάδα, μέσω του νόμου 4763/2020 και τώρα του 5082/2024, κινείται προς αυτή την κατεύθυνση, δημιουργώντας ένα ενιαίο Εθνικό Σύστημα ΕΕΚ που συμβαδίζει με τα ευρωπαϊκά πρότυπα. Οι απόφοιτοι των ΣΑΕΚ, όπως και των ΙΕΚ παλαιότερα, λαμβάνουν προσόντα επιπέδου 5 βάσει του Εθνικού και Ευρωπαϊκού Πλαισίου Προσόντων, κάτι που διευκολύνει και την αναγνώριση των προσόντων τους στο εξωτερικό.

Συνολικά, η μετάβαση στις ΣΑΕΚ αποτελεί μέρος μιας ευρύτερης προσπάθειας αναβάθμισης της επαγγελματικής εκπαίδευσης. Όπως δήλωσε το Υπουργείο, σκοπός των αλλαγών είναι ένα σύστημα επαγγελματικής εκπαίδευσης που θα προσφέρει σύγχρονη, ποιοτική εκπαίδευση και θα αποτελέσει βασικό πυλώνα ανάπτυξης, προετοιμάζοντας άμεσα τους νέους για την αγορά εργασίας.

Τι αλλάζει: Βασικές διαφορές Σ.Α.Ε.Κ. και Ι.Ε.Κ.

Παρόλο που οι ΣΑΕΚ αποτελούν ουσιαστικά τη συνέχεια των ΙΕΚ, υπάρχουν ορισμένες σημαντικές διαφοροποιήσεις στο πώς λειτουργούν και τι προσφέρουν. Ας δούμε συνοπτικά τις βασικές διαφορές μεταξύ ΣΑΕΚ και των παλιών ΙΕΚ:

Ονομασία και Στάτους: Πρώτα απ’ όλα, η αλλαγή της ονομασίας σε Σχολές Ανώτερης Επαγγελματικής Κατάρτισης τονίζει το ανώτερο επίπεδο κατάρτισης. Ενώ τα ΙΕΚ ήταν μεταδευτεροβάθμιες δομές, οι ΣΑΕΚ φέρουν μια ονομασία που υποδηλώνει ανώτερη μεταδευτεροβάθμια εκπαίδευση, ενισχύοντας το κύρος των σπουδών. Ουσιαστικά, πρόκειται για αναβαθμισμένα ΙΕΚ με νέο brand name που αντανακλά την ποιοτική άνοδο.
Διάρκεια σπουδών: Η βασική δομή της φοίτησης παραμένει ίδια. Και στις ΣΑΕΚ, όπως και στα ΙΕΚ, η φοίτηση διαρκεί συνολικά 5 εξάμηνα (2 χρόνια θεωρητικής και εργαστηριακής κατάρτισης + 1 εξάμηνο πρακτικής άσκησης). Οι απόφοιτοι συνεχίζουν να λαμβάνουν Δίπλωμα Επαγγελματικής Κατάρτισης Επιπέδου 5, μετά από εξετάσεις πιστοποίησης από τον ΕΟΠΠΕΠ. Επομένως, σε επίπεδο διάρκειας και τύπου πιστοποιητικού, δεν αλλάζει η ουσία, διατηρείται η ίδια εκπαιδευτική δομή που είχαν τα ΙΕΚ.
Εκπαιδευτικά προγράμματα: Εδώ βρίσκεται μια σημαντική διαφοροποίηση. Οι ΣΑΕΚ εισήγαγαν πολυάριθμα νέα προγράμματα σπουδών και ειδικότητες, κάτι που δεν συνέβαινε σε τέτοια κλίμακα παλαιότερα. Τα προγράμματα σπουδών πλέον επιλέγονται και διαμορφώνονται με βάση πιστοποιημένα επαγγελματικά περιγράμματα και ειδικότητες που έχουν ζήτηση στην αγορά εργασίας. Έτσι εξασφαλίζεται ότι η ύλη είναι επίκαιρη και προσαρμοσμένη στις ανάγκες των εργοδοτών. Για παράδειγμα, ειδικότητες σε αναδυόμενους τομείς όπως τα drones, η κυβερνοασφάλεια ή η διαχείριση ψηφιακού μάρκετινγκ μπορούν να ενταχθούν πιο εύκολα. Συνολικά, πάνω από 35 ειδικότητες αιχμής προσφέρονται στις ΣΑΕΚ, οι οποίες αναθεωρούνται κάθε χρόνο για να διασφαλίσουν υψηλά ποσοστά απορρόφησης από την αγορά.
Διασύνδεση με εργοδοτικούς φορείς: Οι ΣΑΕΚ έχουν εξ αρχής σχεδιαστεί με έμφαση στη συνεργασία με την αγορά. Μέσω των νέων ΚΕΕΚ και των Γραφείων Σταδιοδρομίας (ΓΕΑΣ), δημιουργούνται δίαυλοι επικοινωνίας με επιχειρήσεις, βιομηχανίες, τουριστικούς φορείς κ.λπ. Αυτό σημαίνει περισσότερες ευκαιρίες πρακτικής άσκησης, ταχύτερη ενημέρωση για θέσεις εργασίας και πιθανώς συμμετοχή εργοδοτών στον σχεδιασμό των προγραμμάτων. Τα ΙΕΚ βεβαίως είχαν επίσης πρακτική άσκηση και συνεργασίες, αλλά στις ΣΑΕΚ αυτά τα στοιχεία θεσμοθετούνται και ενισχύονται. Για παράδειγμα, τα ΓΕΑΣ αναλαμβάνουν να ενημερώνουν τους σπουδαστές για προγράμματα μάθησης σε εργασιακούς χώρους (δυικό σύστημα μαθητείας) και να συνδέουν ενεργά τις σχολές με τις επιχειρήσεις.
Ποιότητα εκπαιδευτών και υποδομών: Με τη μετάβαση σε ΣΑΕΚ δόθηκε έμφαση και στην βελτίωση των υποδομών και του ανθρώπινου δυναμικού. Ήδη ανακοινώθηκε ότι τα εργαστήρια των σχολών θα αναβαθμιστούν και οι χώροι κατάρτισης θα εκσυγχρονιστούν, ενώ η επιλογή εκπαιδευτών γίνεται με αυστηρότερα κριτήρια ώστε να διαθέτουν είτε υψηλή επιστημονική γνώση είτε πολύτιμη επαγγελματική εμπειρία. Αυτό διασφαλίζει υψηλή ποιότητα κατάρτισης, κάτι που σταδιακά θα γίνει ορατό στους νέους σπουδαστές.
Ενιαίο δίκτυο δημοσίων και ιδιωτικών σχολών: Τα δημόσια ΙΕΚ υπάγονταν είτε στο Υπουργείο Παιδείας είτε (μερικά) στον ΟΑΕΔ/ΔΥΠΑ, ενώ τα ιδιωτικά λειτουργούσαν αυτόνομα υπό την εποπτεία του Υπουργείου. Πλέον, όλες αυτές οι δομές εντάσσονται κάτω από την «ομπρέλα» των ΣΑΕΚ, με ενιαία φιλοσοφία λειτουργίας και νομοθεσία. Έτσι, είτε μιλάμε για δημόσια ΣΑΕΚ (π.χ. μια πρώην δημόσια ΙΕΚ) είτε για ιδιωτική ΣΑΕΚ (π.χ. ΣΑΕΚ ΑΛΦΑ, πρώην ΙΕΚ ΑΛΦΑ), ισχύουν παρόμοιοι κανόνες σε ό,τι αφορά τα προγράμματα, τις πρακτικές ασκήσεις, την πιστοποίηση κ.λπ. Αυτή η ενοποίηση μπορεί να κάνει πιο σαφές το τοπίο για μαθητές και γονείς, που πλέον βλέπουν ένα ενιαίο σύστημα αρχικής επαγγελματικής κατάρτισης.

Εν κατακλείδι, μπορούμε να πούμε ότι η καθημερινότητα ενός σπουδαστή σε μια ΣΑΕΚ δεν θα διαφέρει δραματικά από ό,τι ίσχυε σε ένα ΙΕΚ, θα παρακολουθεί μαθήματα θεωρίας και εργαστηρίων, θα κάνει πρακτική άσκηση και στο τέλος θα δώσει εξετάσεις πιστοποίησης. Η μεγάλη αλλαγή όμως είναι στην ποιότητα, το εύρος ειδικοτήτων και τις προοπτικές που ανοίγονται. Οι ΣΑΕΚ σχεδιάστηκαν για να είναι πιο σύγχρονες, ευέλικτες και αποτελεσματικές στο να οδηγούν τους αποφοίτους τους σε επιτυχή επαγγελματική αποκατάσταση.

Επισκεφθείτε τις ΣΑΕΚ ΑΛΦΑ

Εάν σκοπεύετε να ακολουθήσετε τον δρόμο της επαγγελματικής κατάρτισης, τώρα είναι η ιδανική στιγμή να το κάνετε. Οι ΣΑΕΚ ΑΛΦΑ προσφέρουν όλες τις προαναφερόμενες δυνατότητες κατάρτισης, με την εμπειρία και την ποιότητα του Εκπαιδευτικού Ομίλου ΑΛΦΑ. Σε ένα φιλικό αλλά και επαγγελματικό περιβάλλον μάθησης, οι σπουδαστές μας αποκτούν πρακτικές γνώσεις, εμπειρία μέσω εργαστηρίων και πρακτικής, καθώς και υποστήριξη για την επαγγελματική τους αποκατάσταση.

Μην χάσετε την ευκαιρία! Επισκεφθείτε σήμερα τη σελίδα των ΣΑΕΚ ΑΛΦΑ για να μάθετε περισσότερες πληροφορίες για τα προγράμματα σπουδών, τις διαθέσιμες ειδικότητες και τη διαδικασία εγγραφής. Ενημερωθείτε για τις εγγραφές που ήδη ξεκίνησαν, βρείτε ποια ειδικότητα ταιριάζει στα όνειρα και τις ικανότητές σας και κάντε το πρώτο βήμα προς ένα σταθερό επαγγελματικό μέλλον. Οι σύγχρονες εγκαταστάσεις μας, οι έμπειροι εκπαιδευτές και οι συνεργασίες μας με κορυφαίες εταιρείες της αγοράς εγγυώνται ότι η επένδυσή σας στην εκπαίδευση θα αποδώσει καρπούς. Ξεκινήστε την καριέρα σας με τους καλύτερους οιωνούς, επιλέγοντας μια ειδικότητα στις ΣΑΕΚ ΑΛΦΑ.

Το μέλλον της επαγγελματικής σας πορείας μπορεί να ξεκινήσει σήμερα, κάντε το βήμα, επισκεφθείτε τη σελίδα μας και εγγραφείτε στις ΣΑΕΚ ΑΛΦΑ για να εξασφαλίσετε τη γνώση, τις δεξιότητες και την υποστήριξη που χρειάζεστε. Σας περιμένουμε για να χτίσουμε μαζί το αύριο της καριέρας σας.